TRT, 27 Mayıs 1960 darbesinin yıl dönümüne özel "Yeter! Söz Savunmanın" belgeseli hazırladı. Belgeselde 63 yıl önce Yassıada'da esir tutulanların savunmalarını ilk kez kendi seslerinden ekranlara gelecek. Her cumartesi izleyiciyle buluşacak belgeselin ilk bölümü bu akşam saat 22.30'da TRT Haber'de gösterilecek.
ORİJİNAL MEKTUPLAR OLACAK
Bir döneme ışık tutacak 5 bölümlük belgesel, İstanbul Radyosu arşivindeki taş plaklardan çıkan ses kayıtları ve ortaya çıkan belgelerle hazırlandı. Lütfi Kırdar'ın mahkemede verdiği cevaplar ile ölmeden üç gün önce ailesine yazdığı mektubun orijinaline de belgeselde yer veriliyor. Kırdar'ın oğlu Üner Kırdar belgeselde, darbecilerin babasının cenazesinden bile nasıl rahatsız olduklarını anlatacak.
TURAN EMEKSİZ'İN OTOPSİSİNİ YAPANLAR ANLATTI
Yassıada'da tutuklu Savcı Cemil Cahit Tokar, morg müdürü Dr. Mehmet Dinçer ve Doç. Dr. Talia Bali Aykan, 29 Nisan 1960'ta Gureba Hastanesi’nin otopsi salonunda neler yaşandığını anlatacak. Türkiye'nin ilk kadın patoloji uzmanı Aykan'ın esir hayatında yazdığı mektuplar da belgeselde yer alacak.
289 SAAT DİNLEME YAPILDI
Harp Okulu öğrencileri darbede nasıl kullanıldı, silahları kim dağıttı? Darbeden bir gün önce yaralanan öğrenci hastaneye hangi gerekçeyle sevk edildi. 27 Mayıs'a saatler kala Genelkurmay Başkanı Rüştü Erdelhun, karargahtaki konuşmasında ne söyledi? Mülkiye'nin duvarlarındaki mermi izleriyle ilgili Başbakan Adnan Menderes telefonda dekana ne dedi? Son kararlar okunmadan önce mahkemenin yaptığı usul değişikliği neydi? Kararlar nasıl okundu? Tüm bu soruların cevapları da belgeselin final bölümünde açıklanacak. TRT'nin imza attığı belgesel, 289 saat dinleme ve binlerce sayfa tutanak incelenerek hazırlandı.
DEMOKRASİYE VURULAN İLK DARBE
Seçmenin iradesini yok sayan vesayetin sandığa ilk suikasti olan 27 Mayıs 1960 Darbesi’nin üzerinden 63 yıl geçti. 27 Mayıs 1960 darbesi, üzerinden geçen 63 yıla rağmen demokrasi tarihinin utanç sayfalarından biri olarak toplumsal hafızdaki tazeliğini koruyor.
DİĞER DARBELERE KAPI ARALADI
26 Mayıs'ı 27 Mayıs'a bağlayan gece emir komuta zincirinin dışında ordu içerisindeki cuntacıların girişimiyle seçilmiş iktidara yönelik yapılan darbe 15 Temmuz'a kadar uzanan, darbe ve vesayet girişimlerine kapı araladı.
SABAHA KARŞI BAŞLADI
Demokrasiye ilk darbenin vurulduğu, 1960 yılında, Türkiye Cumhuriyeti henüz 37 yaşındaydı. 27 Mayıs günü sabaha karşı saat 04.30 sularında darbe bildirisi radyodan okundu. Askeri cuntanın yönetime el koyduğu ilan edildi. Anayasa feshedildi, DP'lilerin siyasi faaliyetleri askıya alındı.
ACIMASIZCA YARGILANDILAR
38 kişilik Milli Birlik Komitesi'nin yönetime el koymasının ardından, Demokrat Parti üyeleri tek tek tutuklanıp Yassıada'ya götürüldü. Hukukun ayaklar altına alındığı bir mahkeme kuruldu. Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes'in de aralarında bulunduğu 592 kişi, Yassıada'da hukukun ayaklar altına alındığı bir davayla yargılandı. 27 Mayıs mahkemeleri oldukça acımasız ve sıkıydı. Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan 16 Eylül 1961'de sabaha karşı, Başbakan Adnan Menderes ise 17 Eylül 1961'de öğleden sonra, İmralı Adası'nda idam edildiler.
Kaynak: Yeni Şafak
