Bursa’nın en önemli sorunlarından biri de ölçümlemedir.
Yani veri ya da istatistik veya gösterge dediğimiz bir başka anlamıyla kente dair ‘indikatör’ eksikliğidir.
Köklü kurumsal yapı ve hafızaya rağmen Bursa’da aydan aya yahut yıldan yıla değişim gösteren şehrin hemen her başlıktaki sayısal gerçekliği belirsiz…
Ne akademik dünya ne sivil toplum ne de yerel idare kent göstergeleri konusunda bir aydınlatma yapabiliyor.
Haliyle ölçülemeyen kent yönetilemiyor!
Bilinmeli ki kent göstergesi yoksa plan da yapılamaz strateji de!
Örnek mi?
İşte kasım ayı geldi ve göstergesiz yönetimin sonuçlarına hep birlikte sudan sebeplerle şahit olacağız.
***
Bursa’da kente dair veri sunan nadir kuruluşların başında Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) geliyor.
BTSO, 97 yılından bu yana her yıl ‘Bursa 250 Büyük Firma Araştırması’ yaparak kentin ekonomik göstergelerini ortaya koyuyor.
Araştırmanın 2023 yılına ilişkin verileri geçtiğimiz gün yayınlandı.
BTSO tarafından kente sunulan tablolar, şehrin ekonomik büyüklüğünü resmetmemize imkân tanıyor.
Peki, tablolar ne diyor?
En büyük 250 firmanın net satışları, 2023’te 2022’ye göre yüzde 54,3 oranında artışla 1 trilyon 25 milyar liraya çıktı.
Faaliyet karı yüzde 37,16 büyüyerek 96,74 milyar lirayı buldu.
Net satışlara göre ilk üç şöyle sıralandı: 119,3 milyar ile Oyak Renault, 109,2 milyar lira ile TOFAŞ, 42,4 milyar lira ile Bosch.
Başka?
İhracatın zayıfladığını görüyoruz:
2022 yılında yüzde 8,2 yükselen Bursa 250 Büyük Firma’nın ihracatı 2023 yılında ise bir önceki yıla göre yüzde 1 düşüş yaşadı. 2023 yılında 250 Büyük Firma’nın ihracatı 13,4 milyar oldu.
Ya istihdam?
2023’te 2022’ye göre yüzde 3,8 arttı.
Sektörel dağılım nedir?
Listedeki firmaların sektörel dağılımında ise 63 firma ile otomotiv yan sanayii başı çekiyor. Otomotiv yan sanayii sektörünü 37 firma ile tekstil, 30 firma ile gıda, tarım ve hayvancılık ve 25 firma ile perakende ticareti takip ediyor.
Katma değerli üretimimiz ne durumda?
2022’de 104 milyar lira seviyesinde olan net katma değer, 2023’te yüzde 102 oranında artarak 211,34 milyar liraya çıktı.
Katma değerin dolar cinsinden ortalama artışı 2023 yılında son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
2013 yılında 4,4 milyar dolar olan katma değer, 2023’de 8,9 milyar dolara ulaştı. Net katma değer göstergesinde 2023 yılında ise yüzde 41’lik bir artış meydana geldi.
Peki, bunu artırmak için ne yapmalıyız? Elbette teknolojik dönüşüm ama nasıl?
BTSO Başkanı İbrahim Burkay, üretimi artırmak gerektiğine vurgu yaparak çıkışı gösteriyor:
Bursa’da ölçek ekonomisine uygun, kapasite artışına imkân sağlayan ve ulaşım ağlarıyla entegre planlı yatırım sahalarına ihtiyacımız var. Mekânsal planlama ve yeni iş modelleri kentimizin hedeflerini yakalamasında en kilit nokta olacak.
Mevcut ekonomik koşullarda bir başka konu da finansman. Araştırma bu konuda da veriler sunuyor.
Bursa 250 Büyük Firma’nın finansman giderleri 2023’te yüzde 81,41 artışla 48 milyar liraya yükseldi. 2022’de bu rakam 26,46 milyar lira idi.
Başkan Burkay bu soruna da çözüm sunuyor:
Nitelikli finansmana erişimde en etkin çözümlerden biri halka açılmadır. Bugün borsada işlem gören 678 firmanın sadece 15’i Bursa’dan. 250 Büyük Firma Araştırmamızda yer alan firmalarımız halka arz için gerekli şartları büyüme, karlılık ve sektörel trendler açısından sağlıyor. Bu noktada finansman ihtiyacının daha da artacağı gelecek seneleri firmalarımızın halka arzlar için iyi değerlendirmesi gerekiyor.
Bunlar en temel göstergeler. Çok daha fazla ayrıntı var. Ve her bir ayrıntıyı yazmak sayfalarca sayısal aktarım demek olur. O nedenle merak edenler sonuçlara www.ilk250.org.tr adresinden erişip tabloları inceleyebilir. Ki her iş insanının ve sivil toplum yapısının bu verileri iyi analiz etmesi gerekir.
***
Eylül ayı idi. BTSO Meclis Toplantısı’nda Başkan Burkay, proje üstüne proje açıklamış bir de hedef duyurmuştu.
Ertesi günkü ‘Bu daha başlangıç!’ başlıklı yazıda da aktarmıştım. Oradan birebir alıntılıyorum:
ABD’de şirketlerin fonlanmasının yüzde 80’inine yakının sermaye piyasalarından fonlandığını vurgulayan Burkay, “Türkiye’de bu durum tam tersi yüzde 80 bankalardan fonlanıyor” diyerek yeni finansal koşulların altını çizerek yeni bir hedef koydu: “Bizim bir hedefimiz daha var. Bursa’da BTSO İlk 250’yi halka açmak.”
Şimdi açıklanan listeye bakınca Başkan Burkay’ın bu hedefinin ne kadar realist bir çerçevesi olduğu anlaşılıyor.
Koskoca Bursa’dan Borsa’da yalnızca 15 firmanın olması anlaşılır gibi değil… Bursalı devlerin artık halkla kucaklaşması lazım.
‘Kucaklaşma’ deyince aklıma hep politika geliyor. Malum bu, siyasetin hem diline hem de pratiğine yerleşmiş bir durum. Siyaset halkı öyle kucaklıyor ki başka kimseye fırsat kalmıyor. Belki bu da değişmeli. Kültür-sanat, bilim-akademi ve iş dünyası da halkla kucaklaşabilmeli…
Ülkesi için planlayan, geliştiren, üreten, yatırım ve ihracat yapan iş insanlarına saygıyla…