Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye'de 1963'te darbeyle iktidara gelmesinin ardından 1970'te parti içi darbeyle Beşşar Esed'in babası Hafız Esed iktidarı ele geçirerek, 1971'de Suriye Devlet Başkanı oldu.
Beşşar Esed ise, babasının ölümü üzerine 2000'de Baas rejiminin başına geçti. Esed ve Baas iktidarı, rejim karşıtı grupların başkent Şam'a girmesiyle sona erdi.
Dünya basını, bu tarihi gelişmeyi farklı manşetlerle kamuoyuna duyurdu.
ABD
ABD basını, "Esed ailesi iktidarı, Şam'ın düşüşüyle sona erdi" başlıklarıyla duyururken, rejimin devrik lideri Esed'in ülkeden kaçtığı iddialarına yer verdi.
Associated Press (AP) gelişmeyle ilgili ilk haberinde "Esed ailesinin 50 yıllık iktidarı, çarpıcı bir sonla düşmüş görünüyor" başlığını kullandı.
Olayların çok hızlı geliştiğine dikkat çeken AP, daha sonraki haberlerinde "Suriye'de yönetim, rejim karşıtı güçlerin yıldırım taarruzunun ardından düştü" ve "Suriye'de yönetim düşerek Esed ailesinin 50 yıllık iktidarına çarpıcı bir son verdi" ifadelerini manşete çıktı.
Haberde "Suriye hükümeti, 50 yıllık Esed ailesi yönetiminin çarpıcı bir şekilde sona ermesiyle düştü. Bu, muhaliflerin ani bir taarruzla rejimin kontrolündeki bölgeleri hızla ele geçirip 10 gün içinde başkente ulaşmasıyla gerçekleşti." ifadelerine yer verildi.
Washington Post (WP) da rejim karşıtı grupların Şam'a girmesinin ardından iktidarın düşüşünü "Suriye'de muhaliflerin Esed'e karşı ilerleyişinin şok edici hızı" başlığıyla gelişmeleri manşete taşıdı.
Gazete, uzman Jerome Drevon'un "Şu anda gördüğümüz şey, Heyet Tahrir Şam'ın (HTŞ) son birkaç yıldır aldığı eğitimin sonucu. Daha öncekinden çok daha koordineli hareket ediyorlar." açıklamalarına yer verdi.
ABD merkezli yayın kuruluşu CNN de Suriye'de rejim karşıtı grupların Şam'ın "özgürleştirildiğine" ilişkin açıklamalarına ve Esed'in başkentten kaçtığına dair iddialara odaklandı.
Wall Street Journal (WSJ) "Suriye'de rejim karşıtları Şam'ı ele geçirirken Esed kaçtı" başlığını kullandı.
Amerikan Fox News, Suriye'deki gelişmeleri "Suriyeli diktatör Beşşar Esed sürgüne kaçarken muhalifler ülkeyi ele geçirdi" manşetini attı ve iç savaşın "geçici" olarak sona erdiğini ifade etti.
Bloomberg de "Suriye'deki Esed iktidarının muhaliflere geçtiği söyleniyor" başlığıyla haberi sundu.
Politico da gelişmeleri "Suriye'de yönetim düşmüş görünüyor" başlığıyla aktardı. Politico, "Muhalifler, Diktatör Beşşar Esed'in kuvvetlerinden zayıf bir direnişle karşılaştıktan sonra başkent Şam'a girerek şehri 'özgür' ilan etti." ifadelerine yer verdi.
ABD merkezli Newsweek de "Esed Kaçtı, Muhalifler Şam'a Girdi ve Suriye'de 50 Yıllık Aile İktidarını Sona Erdirdi" başlığıyla rejim karşıtı grupların ilerleyişini vurguladı.
ORTA DOĞU
Başkent Şam'ın rejimi deviren grupların eline geçmesinin ardından Esed rejiminin çökmesi İran başta olmak üzere bölge basınında gündem oldu.
Esed rejiminin çöküşüyle ilgili rejimin Rusya ile birlikte en büyük destekçisi İran'dan henüz resmi açıklama gelmezken resmi ve gayriresmi ülke medyasında gelişmeler pek detaylı olmayan şekilde yansıtıldı.
Rejimin çöküşü Irak'ta ana akım medyada da geniş yer buldu.
Irak resmi haber ajansı INA'nın internet sitesinde, "Suriye televizyonu Esed rejiminin devrildiğini resmen duyurdu" başlığı kullanıldı. INA, resmi ajans olduğu için haber dilini hükümetin alacağı tutuma göre şekillendirmesi bekleniyor.
Irak'ta yayın yapan Sumaria TV, Esed rejiminin çöküşünü "Esed'in çöküşü sonrası Irak'a giriş yapan Suriyeli askerlerin kaderi ne olacak?" başlığıyla gördü. Haberde siyasi ve askeri kaynakların söz konusu askerlerin ülkede kalıp kalmayacağıyla ilgili henüz hükümetin bir tutum veya karar geliştirmediği yer aldı. Suriye rejim askerlerinin Irak'taki sınır bölgesinde oluşturulan çadır kamplarda kaldığı, onlar için yiyecek ve içecek temin edildiği belirtildi.
İran yanlısı milis gruplarına yakın Al Ahad TV kanalı, "Esed'in çöküşü" veya "Esed rejiminin çöküşü" ifadesini kullanmazken, sosyal medya hesaplarından da "Reuters" gibi bazı yabancı ajansların geçtiği spotları vermekle yetindi.
Irak'ın resmi gazetesi es-Sabah da, "Suriye televizyonundan açıklama: Esad rejimi devrildi" başlığını kullandı.
Lübnan'ın LBCI kanalı, güvenlik kaynaklarına dayandırarak, Lübnan'da ikamet eden Suriyelilerin Masna Sınır Kapısı'ndan Suriye'ye dönmeleri için gerekli kolaylığın sağlanacağını aktardı.
Libya'nın batısındaki medyada, rejimin düşmesi geniş yer bulurken doğusundaki medyada ya haber ve paylaşım yapılmadı ya da Libya'nın devrik lideri Muammer Kaddafi'nin oğlu Es-Saidi Kaddafi'nin Suriye halkını tebrik ettiği mesajından gördü.
"Mısır resmi haber ajansı" (MENA) Suriye'deki gelişmeleri ve özellikle Şam'daki durumu daha çok Esed rejimine bağlı Suriye televizyonunun yalanladığı yayınlarını dikkate alarak aktardı. Haberde resmi televizyon kanalının bazı medya yayınlarında Şam'da gerçekleştiği ifade edilen halk hareketlenmesinin doğru olmadığı ve durumun sükunetini koruduğuna ilişkin bilgileri duyurdu.
Tunus'taki "Şuruk" gazetesi Suriye'deki gelişmeleri, Celali'nin "Halkın seçtiği herhangi bir yönetimle işbirliğine hazırız" ifadelerini manşetine taşıdı.
AVRUPA
Esed rejiminin çöküşü Avrupa medyasında da ciddi yankı buldu.
Bild gazetesinin "Diktatör uçakla kaçtı" başlığıyla verdiği haberinde Esed'in artık bir "mülteci" konumunda olduğu ifade edildi. Ordunun Esed rejiminin sona erdiğini açıkladığı belirtilen haberde, Esed'in özel bir uçakla ülkeyi terk ettiğinin iddia edildiği belirtildi.
Spiegel dergisinde yer alan haberde, "8 Aralık tarihinin ülkeyi 50 yıldan fazla yöneten Beşşar Esed ve babası Hafız Esed yönetimindeki baskı ve karanlık döneminin sonu anlamına geldiği" değerlendirilmesi yapıldı.
Fransız kanalı BFMTV'nin "Muhalifler Şam'a girdi ve Beşşar Esed'i indirdiklerini duyurdu" başlıyla gördüğü haberinde, çeşitli grupların "diktatör" Esed rejimini devrildiği "tarihi" anı memnuniyetle karşıladığı belirtildi.
İngiliz kamu yayıncısı BBC, Esed'in Suriye'den uçakla ayrıldığı ve bilinmeyen bir yere gittiğini izleyicileriyle paylaştı.
Muhaliflerin Şam'daki cezaevlerinde kalanları serbest bıraktığına da haberlerinde yer veren BBC, Esed'e yakın Hizbullah güçlerinin de pozisyonlarını terk ettiğini bildirdi.
İtalyan basınından da, Rainews24 kanalı, "Suriye'de rejim düştü", "Meydanlar, 'özgürlük' diye bağırıyor" başlıklarını kullandı.
RUSYA VE ASYA
Çöken rejimin destekçilerinden Rusya başta olmak üzere Asya ülkelerinin geneli de rejimin sonunun gelmesine medyada geniş yer verdi.
Rus basını, ülkedeki durumu an be an okuyucularına aktardı.
Rus haber ajansı TASS'ın haberinde, silahlı güçlerin Şam'a girdiği, yönetim güçlerinin de merkezden ayrıldığı belirtildi. Haberde, Suriye hükümetinin rejim karşıtı muhaliflerden güvenlik garantisi aldığı ileri sürüldü.
AA
