Diplomatik kaynaklarından alınan bilgiye göre, ilk kez düzenlenecek olan Güvenlik Mekanizması toplantısı, iki ülke kurumları arasında terörizm konularındaki iş birliğinin geliştirilmesi bakımından özel önem taşıyor.
2023 NATO Vilnius Zirvesi marjında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri’nin katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda, Türkiye ile İsveç arasında Bakanlar seviyesinde “Güvenlik Mekanizması" ihdas edilmesi kararlaştırıldı. İsveç’in terörizmin her biçim ve tezahürüyle mücadelesi temelinde, Haziran 2022’de imzalanan Üçlü Mutabakat Zaptında kayıtlı taahhütlerinin tümüyle uygulanması doğrultusunda bir “yol haritası” sunması üzerinde mutabık kalındı.
Görüşmelerde, yol haritası çerçevesinde, başta terörizmle mücadele olmak üzere, güvenlik alanındaki iş birliği ele alınacak. Özellikle PKK/PYD/YPG ve FETÖ bağlamında ilave adımlar atılması hedefleniyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın İsveç Dışişleri Bakanı ile yapacağı görüşmelerde ayrıca, ikili konular ile bölgesel ve küresel gelişmeler ele alınacak.
ÜÇLÜ MUTABAKAT ZAPTI
İsveç ve Finlandiya, 18 Mayıs 2022 tarihinde resmi olarak NATO’ya üyelik başvurusunda bulunmuş, 28 Haziran 2022 tarihinde düzenlenen NATO Madrid Zirvesi marjında, Türkiye ile İsveç ve Finlandiya arasında, anılan ülkelerin terörle mücadele ve savunma sanayii alanlarındaki taahhütlerini kapsayan Üçlü Mutabakat Zaptı imzalanmıştı.
İsveç ve Finlandiya Üçlü Mutabakat Zaptıyla, terörle mücadele mevzuatlarının güçlendirilmesi, PKK ve uzantılarının anılan ülkelerdeki faaliyetlerinin engellenmesi, FETÖ ve PYD/YPG’ye destek verilmemesi, Türkiye’nin terörle bağlantılı iade/sınırdışı taleplerinin ivedilikle işleme konulması, terör örgütlerinin propaganda, finansman ve eleman devşirme faaliyetlerinin engellenmesi/yasaklanması, Türkiye’ye yönelik savunma sanayii ihracatına getirilen kısıtlamaların kaldırılması hususlarında taahhütlerde bulunmuştu.
İSVEÇ TARAFINDAN ATILAN ADIMLAR
İsveç'te bu kapsamda, Yeni Terörizmle Mücadele Yasası, Üçlü Mutabakat Muhtırasının imzalanmasından kısa bir süre sonra 1 Temmuz 2022 tarihinde yürürlüğe girdi. Terör örgütü ile angajmana girilmesi” ve “terör örgütüne destek verilmesi” halinde örgütlenme özgürlüğünün sınırlandırılması için, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde İsveç Anayasası’nda değişiklik yapıldı.
Anayasa değişiklikleriyle birlikte güncellenen Terörizmle Mücadele Yasası 1 Haziran 2023 tarihinde yürürlüğe girdi ve söz konusu yasa kapsamında terör örgütüne katılım suç haline getirildi. İsveç, Türkiye’yle bağlantılı dava ve konularda eşgüdümü teminen bir İrtibat Savcısı atadı.
PKK’nın İsveç’teki ana finansman kaynaklarından sözde “Kürt Kızılayı” oluşumunun İsveç’teki banka hesabı kapatıldı. Üçlü Mutabakat Zaptı öncesi dönemde, PKK/PYD/YPG/SDF’nin sözde temsilcileri, İsveç’te Bakan düzeyinde dahi kabul görmekte, sık sık temas ve ziyaretlerde bulunabilmekteydi. İsveç Hükümeti, PYD/YPG’nin PKK’yla bağına atıfla, PYD/YPG’yle arasına mesafe koyacağını açıkladı. Bazı PKK mensuplarıyla ilgili yargı süreci başlatıldı. İsveç güvenlik kurumları tarafından Şubat 2024’te yayınlanan yıllık değerlendirme raporlarında PKK’nın finansman ve propaganda faaliyetlerine atıfta bulunuldu.
İKİLİ İLİŞKİLER
Bu yıl, Türkiye ve İsveç'in diplomatik ilişkilerinin tesisinin 100. yıl dönümü olurken, İsveç, kuzey ülkeleri arasında Türkiye'nin en büyük ticaret ortağı konumunda.
İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2023'te 4,1 milyar dolar olarak kaydedilirken, ticaret hacminin 5 milyar dolara taşınması Türkiye ve İsveç'in ortak hedefi.
İsveç'in 18 Mayıs 2022'de NATO'ya üyelik başvurusunun ardından diyalog süreci ivme kazanırken, İsveç, 7 Mart 2024'te 32. müttefik olarak NATO'ya katıldı.
Bu süreçte, terörle mücadele ve savunma sanayii alanları, geliştirilmesi öngörülen işbirliği başlıkları arasına dahil olmuştu.
İsveç, savunma sanayii alanında Türkiye'ye yönelik ambargoları kaldırmıştı.