Bayram günleri kin, nefret, kırgınlık gibi kötü duyguların atıldığı sevgi, kardeşlik, samimiyet gibi duyguların pekiştirildiği ve toplumsal bir dayanışma içinde kutlanılan özel günlerdir.
***
Bayram kutlamalarının tarihi ise Hun ve Göktürklerle başlamaktadır. Hun ve Göktürk Devletleri bayramlarda kurban kesmiş, at yarışları yapmışlardır. Bu bayramlar, devletin resmi törenleri olmuştur. Eski Türk bayramlarındaki yeme içme, toplu ziyafetlerin kökenleri de buradan gelmektedir.
***
Bayramlar, Kaşgarlı Mahmud’un XI. Yüzyıl Türk Dünyası’nı anlattığı, Divan-ı Lügati't Türk’de görülür. Kaşgarlı Mahmud, Oğuzların “ id “gününe bayram dediklerini ve bu günün “sevinç ve eğlence günü” olduğunu kaydediyor.
***
Kaşgarlı Mahmud “bayram” kelimesinin aslının ne olduğunu bilmediğini ve bu kelimeyi Farslarda işittiğini ilave ile “çiçekler ve ışıklar ile bezenen yere bayram yeri, yani gönül açan yer “ denildiğini kaydediyor.
***
XI. yüzyılda Türk toplumunda bayram, “bayram yeri” adı verilen bir meydanda kutlanmaktaydı. Bayram yeri, özellikle çiçeklerle süslenmekte çıra veya meşalelerle aydınlatılmaktaydı. Etimolojik değerlendirmeler sonucu “bezm” ve “ram” kelimelerinin birleşmesi ve değişmesiyle “neşeyle konuşup eğlenme, yiyip, içme meclisi” anlamına gelen birleşik isim olduğu kabul edilmektedir.
***
Arapçada “âdet halini alan sevinç ve keder bir araya toplanma günü” anlamında “id” kullanılır. Bayram, Divan edebiyatında daha çok Arapça “id (ıyd)” kelimesiyle ifade edilir. “Bayram” sözcüğü Türk Dünyası devletlerinde çeşitli adlandırmalarla bilinmektedir:
***
Azerbaycan’da; “Bayram”, Başkürdistan’da; “Bayram” ,Kazakistan’da; “Meyram, Mereke”, Kırgızistan’da; “ Mayram” ,Özbekistan’da; “Bayram, Hayıt, Ayyam”, Tataristan’da; “Bayram” , Türkmenistan’da; “Bayram” ,Uygur; “Bayram”.