BRICS ülkeleri uzun yıllardır tıpkı Avro gibi dolara bir alternatif para birimi geliştirme hedefliyor. Geçtiğimiz aylarda düzenlenen son BRICS Zirvesi'ne de yansıyan arayışa itiraz ABD'nin seçilmiş Başkanı Donald Trump'tan geldi.
Donald Trump, kendine ait sosyal medya platformu Truth Social'dan yaptığı açıklamada, "BRICS ülkelerinin dolardan uzaklaşmaya çalışmasını kenarda durup izleme" fikrinin bittiğini belirtti.
'TAAHHÜT VERMEYEN AMERİKA'YA ELVEDA DEMELİ'
Trump, BRICS ülkelerine tarife tehdidinde bulundu:
"Bu ülkelerden yeni bir BRICS para birimi yaratmayacaklarına ya da güçlü ABD dolarının yerini alacak başka bir para birimine destek vermeyeceklerine dair taahhütte bulunmalarını istiyoruz. Aksi takdirde yüzde 100 gümrük tarifeleriyle karşı karşıya kalacaklar ve harika ABD ekonomisine satış yapmaya veda etmeyi beklemeliler. Gidip kendilerine başka bir 'enayi' bulabilirler. BRICS'in uluslararası ticarette ABD dolarının yerini alması mümkün değil ve bunu deneyen herhangi bir ülke Amerika'ya elveda demeli."
Donald Trump, zaferinin hemen ardından Çin, Kanada ve Meksika'ya yönelik yeni tarife planlarını açıklamış, Meksika ve Kanada'dan gelen tüm ürünlere yüzde 25, Çin'den gelen ürünlere ise ilave yüzde 10 gümrük vergisi uygulayacağını duyurmuştu. ABD'nin yeni başkanının tarife planı ülkeler arasında yeni bir ticaret savaşı başlayıp başlamayacağı konusunda endişelere neden olurken, Trump'ın bu son açıklaması tartışmaları adeta ateşledi.
BRICS PARASI İÇİN FİZİBİLİTE ÇALIŞMALARI BAŞLADI
BRICS parası fikri, BRICS ülkelerinin (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika) ABD dolarına olan bağımlılığı azaltma ve küresel ticarette doların hakimiyetine karşı bir denge oluşturma arzusuyla gündeme geldi. Küresel ekonomik sistemde daha fazla bağımsızlık isteyen bu ülkeler, dolardan uzaklaşarak ticaretlerinde kendi yerel para birimlerini kullanmayı teşvik etmek ve uzun vadede alternatif bir rezerv para birimi oluşturmayı amaçlıyor. Özellikle artan jeopolitik gerilimler ve ekonomik baskılar bu fikrin hız kazanmasına neden oldu.
Yeni para birimi için fizibilite çalışmaları başlasa da bu hedefin uzak olduğunu BRICS ülkeleri de dile getiriyor.
HEDEF DOLARIN HEGEMONYASININ GERİLETİLMESİ
Bu nedenle BRICS üyeleri dolara alternatif olacak bir birim önermek yerine doların hegemonyasının geriletilmesine odaklanmış durumda. Yerel para birimleriyle ticaretin ilk örnekleri oluşturuldu, şimdi yaygınlaştırılması için arayış sürüyor.
DOLARIN PAYI DÜŞERKEN, YUANA RAĞBET ARTIYOR
Trump'ın tehditkar açıklamasının birincil hedefi, BRICS ülkeleri arasında en geniş ticaret hacmine sahip olan Çin.
Doların uluslararası döviz rezervleri içindeki payı son yıllarda düzenli şekilde gerileyerek yüzde 58’e düştü. Bu süreçte Çin'in para birimi yuan yükselişe geçti. Yuan henüz yüzde 2,7 gibi düşük bir pay tutuyor olsa da bu oran son yıllarda katlanarak ulaşılmış bir oran.
TİCARET GERİLİMİ EKONOMİK SAVAŞA DÖNÜŞTÜ
Donald Trump, ilk başkanlık döneminde özellikle Çin'e karşı bir dizi ekonomik önlem ve gümrük tarifesi uygulamaya koymuştu. Çin de ABD'den ithal ettiği ürünlere benzer oranlarda gümrük tarifeleri getirmişti.
Ticaret gerilimi zamanla daha kapsamlı bir ekonomik savaşa dönüştü. Trump yönetimi, Çinli teknoloji şirketlerine yönelik kısıtlamalar getirdi ve bazı şirketlerin ABD pazarına girmesini engelledi.
TÜRKİYE BUNA NASIL YANIT VERECEK?
Trump yönetiminin olası gümrük tarifelerinin etkileri şimdiden tartışılmaya başlandı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dün TRT World Forum'daki konuşmasında konuya değindi.
ABD'nin daha fazla tarife uygulamasının gelişmekte olan ülkeleri olumsuz etkileyeceğini kaydeden Şimşek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Peki Türkiye buna nasıl yanıt verecek? Türkiye ticarette artan korumacı eğilimlere karşı dirençlidir. Gümrük Birliğini de eklediğimizde 54 ülkeyle serbest ticaret anlaşmamız var. Bu da toplam ihracatımızın yüzde 62'sine karşılık geliyor. Şu an kapsamlı ticaret anlaşmaları için görüştüğümüz başka ülkeler de var. Türkiye yakın ve dost ülkelerden tedarik eğilimlerinde de avantajlı konumda. Çünkü, Orta Asya, Orta Doğu, Balkanlar, Avrupa Birliği, Kuzey Afrika ile hem yakınız hem de dostuz. Bununla birlikte ulaşım yolları kanalıyla bölgesel bütünleşmeyi ve bağlantısallığı güçlendirmek konusunda avantajlarımız var."
BRICS'TE HANGİ ÜLKELER VAR?
Batı'nın ekonomik işbirliğine alternatif olarak ortaya çıkan BRICS, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika tarafından üye ülkeler arasında ekonomik ve kültürel işbirliği için kuruldu. Bu sene başında Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve BAE de BRICS'e katıldı. Türkiye de birliğe katılmak için başvurdu.
yeni şafak