Ülkemizde çalışma hayatında yürürlükte bulunan gerek SGK gerekse vergi kanunlarındaki haklar ve ödevler konusunda hem işverenlerin hem de çalışanların bilgi eksikliği sebebiyle bazı haklardan yararlanamadığı görülmektedir. Bilindiği üzere çalışanların maaşlarından gelir vergisi kesintisi adı altında kesintiler yapılmaktadır. Bu kesinti miktarları maaş ve diğer ücret unsurlarının miktarına göre değişmektedir.
***
Özellikle asgari ücretin üzerinden maaş alan çalışanların yaptırmış oldukları özel hayat sigortası ve şahıs sigortası primlerini vergi matrahından gider olarak düşmeleriyle birlikte maaşlarını önemli oranda artırabildikleri hatırlatılmalıdır. Ayrıca SGK kurumunun uyguladığı 5510 sayılı kanun gereğince yapılan askerlik, doğum ve diğer hizmet borçlanmalarının da bu kapsamda vergi matrahından düşürülmesi gerektiği vurgulanmalıdır.
***
Çalışanlar tarafından yaptırılan özel sigortanın Türkiye'de yerleşik ve merkezi Türkiye'de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde yapılmış olması halinde; çalışan ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için çalışan tarafından ödenen primlerin %50'si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık, engellilik, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için çalışan tarafından ödenen primler ücretin gerçek safi değerinin tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir.
***
Bu kapsamda, indirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmamalıdır. Çalışanların almış oldukları ücretin safi tutarının hesaplanmasına baktığımızda, çalışanın şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin alındığı hayat sigortalarına ödenen primlerin %50’si ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin %100’ünden oluştuğu görülmektedir. Bu kapsamda, indirim konusu yapılacak primlerin toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmamalıdır.
***
Çalışanların vergi indiriminden faydalanabilmek için yapılan sigorta poliçesi ve ödemelere ilişkin dekontların işverene ibraz edilmesi ve işleme alınması gerekmektedir. Bu kapsamda kanunlarımızda miktar sınırlaması yer almamaktadır. Çalışanlar ödeme belgesini işverene ibraz ettikleri aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmadan ödenen tutarın tamamının safi ücretin tespitinde gider olarak indirilmesini talep edebilirler.
***
Gelir İdaresi Başkanlığı’na bağlı birçok ilin vergi dairesi başkanlıklarının genelgelerinde, SGK öncesi devredilen sosyal güvenlik kurumları ile bu kurumların devrinden sonra SGK nezdinde emeklilik maksadıyla yapılan askerlik borçlanması, doğum borçlanması başta olmak üzere diğer tüm hizmet borçlanmalarından dolayı yapılan prim ödemelerinin gelir vergisi matrahından indirilmesi gerektiği yönünde kararlar alındığı belirtilmiştir.
***
Bu kapsamda yayınlanan genelgeler ve vergi mevzuatı çerçevesinde, askerlik borçlanması, doğum borçlanması başta olmak üzere diğer bütün hizmet borçlanmalarından işçi-memur ayrımı olmadan tüm çalışanlar vergi indiriminden faydalanabilmektedir. Bu vergi indiriminden yararlanabilmek için hizmet borçlanmasına ilişkin belgenin işverene ibraz edilmesi gerekmektedir. Yasalarımızda miktar sınırlaması yer almamaktadır. Bu nedenle ibraz edilen hizmet borçlanma belgesinde yer alan borçlanma için ödenen bedelin tamamı indirim konusu yapılabilir.
***
Bu kapsamda çıkarılan genelgelere göre, SGK'ya askerlik hizmeti süresince ödenmeyen aidat ve primlerin borçlanmak suretiyle daha sonraki bir zamanda toptan ödenmesi durumunda, ödeme belgesini işvereninize ibraz ettiğiniz aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmadan ödenen tutarın tamamının safi ücretinizin tespitinde gider olarak indirilmesi mümkündür.
***
Sonuç olarak, çalışanlarımızın SGK borçlanmaları ve özel sigorta ödemeleri ile ilgili vergi indiriminden yararlanabilmeleri için yapmış oldukları ödemelerle ilgili makbuzları ve ödeme dekontlarını işverenlerine sunmaları halinde gerekli indirimlerden istifade edebileceklerini belirtmek isterim.
