6331 sayılı Kanun ve ilgili düzenlemelere göre, tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile 50’den fazla işçi çalıştıran az tehlikeli sınıftaki işyerlerinin iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi hizmeti alması zorunluyken, elliden az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde bu hizmet alma zorunluluğu, 28 Aralık 2023 tarihli 32413 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7491 sayılı değişiklikle 31 Aralık 2024'e ertelenmişti. Ancak, bu süre uzatımına dair yeni bir düzenleme yapılmadığı için, 1 Ocak 2025 itibarıyla elliden az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi hizmeti alma zorunluluğu başlamıştır.
***
6331 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesine göre, işyerlerinin tehlike sınıfları, 31 Mayıs 2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 83’üncü maddesi uyarınca belirlenmekte ve İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılacak tebliğlerle tespit edilmektedir. İşyeri tehlike sınıfları belirlenirken, işyerinde yapılan asıl iş göz önünde bulundurulmaktadır.
***
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın internet sayfasında, 3 Ocak 2025 tarihli toplantıya ilişkin yapılan duyuruda, NACE Rev.2 sınıflamasının Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (EUROSTAT) tarafından değiştirilmesi nedeniyle Türkiye İstatistik Kurumu koordinasyonunda yapılan yeni düzenlemelerle işyeri tehlike sınıflarının değiştirildiği belirtilmiştir.
***
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre işyerlerinin tehlike sınıflarına ilişkin düzenlemeler, 26 Aralık 2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’nde yer almaktadır. Bu Tebliğde son değişiklik, 5 Mart 2024 tarihli 32480 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle yapılmıştır. İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri, 29 Aralık 2021 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği çerçevesinde yürütülmektedir. Yönetmelik, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi için gerekli kuralları belirler.
İşverenler, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesi için işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı gibi nitelikli personel görevlendirmek zorundadır. Eğer bu personel mevcut değilse, Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB) veya Çalışan Sağlığı Merkezi (ÇASMER) gibi dış hizmet sağlayıcılardan yardım alabilirler. İş veren, işyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütmek için gerekli tüm altyapı ve kaynakları sağlamalı, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini etkili bir şekilde sunabilmek amacıyla işbirliği ve koordinasyonu sağlamalıdır.
***
Elliden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, 29 Haziran 2015 tarihli 29401 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan yönetmeliğe göre, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri işveren veya işveren vekili tarafından yürütülebilir. Bu hizmeti yürütecek işverenlerin belirli bir eğitim programını tamamlamaları gerekmektedir.
***
İş veren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek için çalışan başına aylık en az 10 dakika ayırmak zorundadır. Eğitimlerin başarılı şekilde tamamlanması durumunda, işveren veya işveren vekilleri iş güvenliği uzmanlığı belgesi alabilirler. İş yerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmemesi durumunda, 6331 sayılı Kanun’a ilişkin cezalar uygulanacaktır. 2025 yılı için geçerli olan cezalar, yeniden değerleme oranına göre artırılmıştır.
