29 Haziran 2015 tarihli ve 29401 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik’te, elliden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülebileceği belirtilmiştir.
***
Yönetmelikte belirtilen eğitimi tamamlayarak sınavda başarılı olan ve iş güvenliği uzmanlığı belgesi bulunan işveren veya işveren vekilleri, işe giriş ve periyodik muayeneler ile tetkikler ve kanun ile alt düzenlemelerinde yer alan hükümler uyarınca işyerinde yapılması gereken ve Bakanlık tarafından yetkilendirilen laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilmesi gereken ölçümler hariç olmak üzere iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini üstlenebilirler.
İşveren, yönetmelik kapsamındaki işyerlerinde, çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları ifade etmektedir. İşveren vekili ise bu yönetmelik kapsamındaki işyerlerinde, işveren adına hareket eden, işin ve işyerinin bütününün yönetiminde görev alan kişidir.
***
Eğitim almak isteyen adaylar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile protokol yapan kurum ve kuruluşlara başvuruda bulunurlar. İşveren veya işveren vekillerinin almaları gereken eğitim programı, asgari ekte belirtilen konuları içermektedir. Eğitim süresi 16 saattir ve programlar açıköğretim, uzaktan veya yüz yüze eğitim yoluyla düzenlenmektedir.
Asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde, her bir işveren veya işveren vekili ayrı ayrı eğitim almak zorundadır. Bakanlıkla protokol yapan ve eğitim veren kurum ve kuruluşlar, “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Yürütümüne İlişkin İşveren veya İşveren Vekili Sınavına Katılım Hakkı Belgesi” düzenler.
***
Yapılan sınavlarda 100 puan üzerinden 50 ve üzeri puan alan adaylar başarılı sayılmakta ve iş güvenliği uzmanlığı belgesi almaktadırlar. İşveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek için çalışan başına aylık en az 10 dakika ayırmak zorundadır. Bu hizmetlerin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülmesi halinde onaylı defter tutulması zorunlu değildir. Ancak, 6331 sayılı Kanun ve alt düzenlemelerinin gerektirdiği diğer belge ve kayıt düzenleme yükümlülüğü devam etmektedir.
***
15 Mayıs 2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri, bu yönetmelikte yer alan eğitimleri tamamlayarak sınavda başarılı olan işverenler veya işveren vekillerince verilebilmektedir.
İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek isteyen işveren veya işveren vekillerinin, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili iş ve işlemleri İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü'nün kayıt, takip ve izlenmesi amacıyla kullanılan İş Sağlığı ve Güvenliği Kayıt, Takip ve İzleme Programı (İSG-KATİP) üzerinden sisteme kaydolmaları zorunludur. İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri, İSG-KATİP’te onaylandığı tarihten itibaren geçerli sayılmaktadır.
***
İşyerinin tehlike sınıfının değişmesi ve/veya çalışan sayısının elli ve üzerine çıkması durumunda, otuz gün içerisinde İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda görevlendirmeler yapılması gerekmektedir. 6331 sayılı Kanuna ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmeti alınmaması durumunda yeniden değerleme oranı göz önünde bulundurularak arttırılan 2025 yılı için geçerli cezalar uygulanacaktır.
