Sosyal fobi, kişinin diğer bireylerle etkileşime geçtiğinde hissettiği sıkıntı, endişe ve yoğun korku duygusudur. Sosyal fobi yaşayan kişilerde; kalabalık ortamlarda, toplu taşımada, telefonla konuşurken veya başkalarıyla yemek yerken kaygı seviyesinin arttığı gözlemlenmektedir.
Bununla birlikte titreme ya da kızarma gibi fiziksel belirtiler de görülebilir. Sosyal kaygı bozukluğuna sahip bireyler, diğer insanlarla konuşurken kendilerini rahatsız hissetmekte, konuşma sırasında anlaşılmayacağını ya da eleştirilip yargılanacağını ya da alay edileceklerini düşünebilmektedirler.
Bu yüzden bir konuşma ya da ilişki başlatmak konusunda çekingen davranabilmektedirler. Sosyal fobisi olan kişilerin çoğunlukla utangaç ve çekingen davranışlar sergiledikleri ve göz teması kurmaktan kaçındıkları görülmektedir.
Sosyal fobi ile ilgili yapılan araştırmalara göre diğer davranış bozukluğu türlerinde olduğu gibi kalıtımsal faktörlerin etkili olduğuyla ilgili bulgulara ulaşılmıştır. Ancak kalıtımsal faktörlerin ne derece etkilediği bilinmemektedir.
Bununla birlikte bazı araştırmalarda çevresel faktörlerin kalıtımsal faktörler kadar etkili olduğu belirlenmiştir. Dolayısıyla hem genetik hem çevresel etkiler olduğu takdirde kişide sosyal fobi görülme olasılığı artmaktadır.
Sosyal fobide ailenin etkisini araştırmak için yapılan bir çalışmada, sosyal anksiyetesi olan ebeveynlerin çocuklarının sosyal anksiyete riskinin arttığı görülmüştür. Buna ek olarak ailenin ilgisizliği, dışlanmaya maruz kalma gibi durumlar çocukta onaylanma ihtiyacının artmasına yol açarak sosyal fobi riskini artırabilir.
Ayrıca sosyal fobi, kişinin öğrenilmiş bir davranışı da olabilir. Eğer kişi onun için utanç veren bir sosyal durum yaşadıysa bundan sonrasında sosyal anksiyete hissetmeye başlayabilir.
Bazı araştırmalarda ise beyindeki amigdala bölümünün aşırı aktif olmasının da sosyal kaygı bozukluğuna yol açabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Korkuyla ilgili tepkileri kontrol eden amigdala, normalden daha aktif olduğunda kişi sosyal herhangi bir durumda kendini endişeli hissedebilmektedir.
SOSYAL FOBİ
Saadet Elevli
Yorumlar