Son zamanlarda bölgemizde özellikle inşaat işlerinde meydan gelen ölümcül ve ağır iş kazaları sonucu yaralanmalar ve sakatlıklar sebebiyle, işçilerimize ve işverenlerimize bu konuda bilgilendirmelerin yapılması ve asgari düzeyde zarar görmelerini sağlayacak bilgilendirmelerin yapılması elzem hale geldiği görüldüğünden bu konuda bazı hususların açıklanmasına çalışılacaktır.
İşyerlerinin iş sağlığı ve güvenliğine (İSG) yönelik yerine getirmesi gereken birçok yükümlülüklerinin olduğunu bilmeleri gerekiyor. Bu yükümlülüklerin hangisini, nasıl ve ne zaman yapacakları konusunda işverenlerin kafalarının çok karışık olduğu da ortadadır. Nitekim bu yükümlülüklerin yürürlük tarihleri ve uygulanma şekillerinde zaman içinde sürekli değişiklikler yapılıyor. Getirilen kuralları takip edememe ve bunlar uymama halinde de işverenler bazı yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceğinin bilinmesi gerekiyor.
***
Ancak iş sağlığı ve güvenliği konusunda, yaptırım riskinden öte çalışanların güvenliği hiç kuşkusuz daha önemli olduğunu burada belirtmek gerekiyor. Ülkemizdeki iş kazası istatistiklerine bakıldığı zaman inşaat ve maden işyerlerinde kaza riskinin oldukça fazla olduğu görülüyor. Bu durum da diğer riskli işyerleri ile birlikte bu işyerlerinde ekstra iş güvenliği önlemlerin alınmasının gerekliliği çok açık olarak gözükmektedir.
Bunlardan bir tanesi de yapılması gereken risk değerlendirmesi ve yaptırımı ile ilgili olduğunun bilinmesi gerekiyor. Nitekim inşaat ve maden işyerlerinde risk değerlendirmesi çok önemli ve bu noktadaki ihmal işçilerinizin canına mal olabileceği gibi işyerine mühür vurulmasına da neden olabileceğinin unutulmaması gerekiyor.
***
Risk Değerlendirmesi Yapılması ve İşin Durdurulması
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatına göre;
- İşyerinde çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde, bu tehlike giderilinceye kadar işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulması en uygun uygulama olacağının bilinmesi gerekiyor.
- Maden, metal ve inşaat işyerlerinde veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda da iş durdurulması gerekiyor.
- Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde; teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulmasının en önemli sebebi olarak karşımıza çıkıyor.
***
Sürecin Nasıl İşlediğine bir bakalım. Söz konusu işin durdurulması uygulaması genellikle iş müfettişleri tarafından yapılan denetimlerden sonra söz konusu olabiliyor. Peki işin durdurulmasında süreç nasıl işliyor, buna bir bakalım:
İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına karar verebilme yetkisine sahip olduğunun bilinmesi gerekiyor.
İş müfettişleri tarafından verilen işin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilmesi gerekiyor. İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından 24 saat içinde yerine getiriliyor.
***
İş müfettişi tarafından tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından aynı gün uygulanıyor. İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebiliyor. Ancak itiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemiyor. Mahkeme itirazı öncelikle görüşüyor ve altı iş günü içinde karara bağlaması gerekiyor.
İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi sonuçlandırılması gerekiyor.
